Przygotowanie do badań laboratoryjnych wykonywanych z krwi (zalecenia):
Pora dnia.
Zaleca się, by do pobrania krwi do rutynowych badań zgłaszać się w godzinach rannych (7:00-11:00). W niektórych badaniach dopuszcza się możliwość pobierania krwi w innych porach. Zaleca się (o ile nie ma innych wskazań), by przed pobraniem próbki krwi zachować ok. 12 godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Optymalnie, ostatni posiłek poprzedniego dnia powinien być spożyty ok. godz. 18:00. W dni poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu. Przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.
Inne czynniki (wysiłek, leki, zioła).
Z zasady badań nie powinno się wykonywać po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku. O ile nie ma specjalnych wskazań, bezpośrednio przed pobraniem unikać wysiłku i stresu, nie palić. Wskazany jest krótki odpoczynek.
W przypadku niemowląt i małych dzieci, przed pobraniem krwi dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku. Wyjątek stanowi oznaczenie stężenia glukozy. W celu oznaczeń stężenia leku, próbki krwi należy pobierać przed przyjęciem dawki porannej lub w szczycie wchłaniania (maksymalne stężenie), zgodnie z zaleceniem lekarza. Należy poinformować pobierającego krew o stosowaniu preparatów ziołowych, który mogą wpływać na metabolizm leku.
W tabeli przedstawiono warunki pobierania krwi w celu oznaczania określonych parametrów:
Pobierać na czczo z uwagi na zmiany po posiłku: |
Pobierać rano z uwagi na rytm dobowy: |
Zalecane pobieranie rano na czczo: |
Glukoza |
Żelazo |
Parametry koagulologiczne (PT, APTT, fibrynogen) |
Test tolerancji glukozy |
Fosfor |
Magnez |
Insulina |
Potas |
Wapń |
Peptyd C |
Cynk |
Mocznik |
Parametry gospodarki lipidowej (TG, HDL) |
Miedź |
Kreatynina |
Żelazo |
Kortyzol |
Kwas moczowy |
Fosfor |
Aldosteron |
Prolaktyna |
Kortyzol |
ACTH |
Białko całkowite |
Kwas foliowy |
Prolaktyna |
Bilirubina |
|
FSH |
AST |
|
LH |
ALT |
|
TSH |
ALP |
|
Estriol |
LDH |
|
Hormon wzrostu |
Morfologia krwi obwodowej |
|
PTH |
OB |
|
Testosteron |
|
|
17-OH- progesteron |
|
|
DHEA |
|
|
Erytropoetyna |
|
Test obciążenia glukozą.
Zalecenia ogólne:
Na badanie należy się zgłosić ze skierowaniem od lekarza, koniecznie na czczo. Warunek ten może być pominięty w przypadku kobiet w ciąży. Zlecenie musi zawierać informację o ilości glukozy, którą należy podać do obciążenia oraz ilości oznaczeń glukozy po obciążeniu,
Badanie trwa od l-2 godzin i wymaga spędzenia tego czasu w poczekalni punktu pobrań. Wykluczone jest opuszczanie punktu pobrań w celu np. zakupów, spaceru itp., ponieważ związany z tym wysiłek (praca mięśni) wpływa na obniżenie wyniku badania,
W trakcie trwania testu nie wolno spożywać posiłków, przyjmować płynów ani palić papierosów. Test polega na dwu lub trzykrotnym pobraniu krwi i oznaczeniu w próbkach poziomu glukozy. Pierwsze pobranie wykonywane jest na czczo, następnie pacjent dostaje do wypicia wodny roztwór 50 g lub 75 g glukozy (minimum 200 ml). Po 1 i/lub 2 godzinach, w zależności od zlecenia, pobierane są kolejne próbki krwi.
Przed badaniem:
Zmiany spowodowane przyjęciem posiłku i porą dnia często nie są możliwe do określenia,
dlatego zaleca się pobieranie krwi rano na czczo, po około 12-godzinnym nieprzyjmowaniu pokarmów.
-
przyjdź na pobranie na czczo,
-
przed badaniem możesz wypić niewielką ilość wody,
-
dzień przed badaniem unikaj spożywania alkoholu,
-
dzień przed badaniem unikaj wysiłku fizycznego.
W trakcie badania:
-
trzymaj ręce nieruchomo,
-
po wyciągnięciu igły, trzymaj rękę wyprostowaną,
-
uciskaj wacik w miejscu wkłucia przez 5-7 minut,
-
unikaj dźwigania ciężkich przedmiotów.
Pobranie porannej próbki moczu na badanie ogólne.
Przed pobraniem moczu zalecane jest:
- stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów,
- unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się w moczu lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych,
- powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie,
- dokładne umycie okolicy ujścia cewki moczowej ciepłą wodą bez środków myjących i dezynfekujących,
- unikanie badania w okresie od 2 dni poprzedzających menstruację (krwawienie miesiączkowe), do 2 dni po jej zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania.
Pobieranie porannej próbki moczu:
- mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do nabycia w aptece lub punkcie pobrań), bezpośrednio po spoczynku nocnym (pierwsza, poranna porcja moczu) ze środkowego strumienia,
- pojemnik opisuje się imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzenia.
Pobieranie przygodnej próbki moczu na badanie ogólne:
- próbkę moczu pobiera się samodzielnie, bez wcześniejszego przygotowania, w dowolnym czasie i objętości. Aktywność fizyczna oraz nadmierna podaż płynów wpływają na skład moczu, dlatego wykonywanie badania ogólnego w próbce przygodnej zalecane jest jedynie w sytuacjach nagłych,
- mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do nabycia w aptece lub punkcie pobrań materiału do badań) ze środkowego strumienia,
- pojemnik opisuje się imieniem, nazwiskiem oraz datą urodzenia.
UWAGA! Należy pamiętać, że jeśli to tylko możliwe badanie powinno być wykonywane w porannej próbce moczu.
Pobieranie moczu do badań mikrobiologicznych.
Mężczyźni i kobiety.
Mocz do badania mikrobiologicznego należy pobierać rano, a jeśli to niemożliwe, po 4 godzinach od ostatniego oddania. Tylko w uzasadnionych przypadkach dopuszczalne jest pobieranie moczu niezależnie od pory dnia. Informacje taką należy przekazać pracownikowi Punktu Pobrań. Materiał należy pobierać przed włączeniem antybiotykoterapii. W przypadku przebiegającej terapii o działaniu przeciwdrobnoustrojowym należy poinformować o rodzaju leku i okresie przyjmowania.
Mocz pobierać według poniższych zasad:
- zaopatrzyć się w jednorazowy, jałowy pojemnik (dostępny w aptekach),
- umyć ręce bieżącą wodą z mydłem i osuszyć jednorazowym ręcznikiem,
- dokładnie umyć okolice krocza i cewki moczowej bieżącą wodą z mydłem, osuszyć jednorazowym ręcznikiem,
- przed samym pobraniem otworzyć jałowy pojemnik,
- pobrać mocz z tzw. środkowego strumienia. Pierwszą partię moczu oddać do toalety, drugą partię (nie przerywając strumienia) oddać bezpośrednio do pojemnika, maksymalnie do 1/3 jego wysokości,
- dla uniknięcia przypadkowego zanieczyszczenia bakteriami nie dotykać brzegiem pojemnika okolic narządów płciowych, a dodatkowo, palcami wewnętrznej powierzchni jałowego pojemnika,
- pojemnik natychmiast zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniami, opisać imieniem i nazwiskiem,
- bezpośrednio po pobraniu pojemnik z moczem dostarczyć do punktu pobrań materiału lub laboratorium.
MĘŻCZYŹNI: po odciągnięciu napletka, dokładnie umyć okolice cewki moczowej, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
KOBIETY: dokładnie umyć okolice krocza, jedną ręką rozchylić wargi sromowe odsłaniając ujście cewki moczowej, umyć okolice cewki, spłukać i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
Zachować kierunek mycia i osuszania: od ujścia cewki w kierunku odbytu.
UWAGA! Mocz do badania ogólnego i na posiew dostarczyć w dwóch oddzielnych pojemnikach: niejałowym i jałowym.
Przygotowanie noworodka lub małego dziecka do pobrania jednorazowej, porannej poróbki moczu na badanie ogólne.
- osoba przygotowująca się do pobrania próbki moczu od noworodka lub małego dziecka powinna zaopatrzyć się w jednorazowe woreczki do zbierania moczy (apteka),
- po uprzednim umyciu i wysuszeniu okolic krocza dziecka należy przykleić woreczek do skóry,
- po uzyskanej odpowiedniej ilości moczu woreczek jak najszybciej odkleić,
- mocz w woreczku dostarczyć do laboratorium.
Transport moczu: Próbkę moczu dostarczyć jak najszybciej do punktu pobrań. Zaleca się aby transport moczu w temperaturze pokojowej trwał krócej niż 2 godziny. W przypadku utrzymania próbki w temperaturze 2-8°C, czas transportu może wydłużyć się do 4 godzin.
Instrukcja pobierania moczu u dzieci i noworodków do badań mikrobiologicznych.
- mocz do badania pobierać do jałowego pojemnika według zasad podanych dla kobiet i mężczyzn,
- w wyjątkowych sytuacjach mocz pobrać do jałowego woreczka przyklejanego do skóry krocza,
- woreczek zakładać rano po wykonaniu zabiegów higienicznych tuż przed oddaniem moczu przez dziecko wg podanych zasad,
- woreczek odkleić od razu po oddaniu moczu, zabezpieczyć przed wylaniem, umieścić w jałowym pojemniku- NIE PRZELEWAĆ MOCZU,
- natychmiast po pobraniu, mocz dostarczyć do punku pobrań lub laboratorium,
- mocz do chwili transportu przechowywać w temperaturze chłodziarki (2-8°C).
UWAGA! Taki sposób pobrania sprzyja zanieczyszczeniu moczu florą jelitową, stąd do uzyskania wiarygodnego wyniku oznaczenia wykonywać w próbkach z co najmniej dwóch oddzielnych pobrań. W przypadku wzrostu flory różnorodnej (dwóch lub więcej drobnoustrojów) wynik jest niewiarygodny. Niedopuszczalne jest przelewanie moczu z nocnika.